Theo số liệu thống kê, sau hơn 20 năm hình thành và phát triển, hoạt động thương mại điện tử ở Việt Nam đã có bước phát triển vượt bậc về số doanh nghiệp đăng ký kinh doanh, lượng hàng bày bán nhưng đồng thời cũng nảy sinh nhiều phức tạp, cụ thể là hình thức kinh doanh hàng dởm và gian lận thương mại. Trong năm 2018, doanh thu thương mại điện tử của Việt Nam đã đạt doanh số 2,269 tỷ USD và nằm trong Top 6 nền thương mại điện tử phát triển nhất năm 2018.
Tuy nhiên, chỉ tính đến hết năm 2018, các cơ quan chức năng đã buộc gỡ bỏ 35.943 sản phẩm vi phạm trên các sàn giao dịch thương mại điện tử và khóa hơn 3.100 tài khoản trên các sàn giao dịch thương mại điện tử. Vi phạm trong kinh doanh thương mại điện tử trong thời gian qua là rất phổ biến song những vụ việc được phát hiện và xử lý là rất ít. Thí dụ, năm 2015, cơ quan quản lý thị trường (QLTT) cả nước đã xử phạt vi phạm trong lĩnh vực thương mại điện tử 3,5 tỷ đồng; năm 2016 là 4,5 tỷ đồng; năm 2017 gần 6 tỷ đồng; năm 2018 là 7 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Bách – quyền Cục trưởng Cục QLTT TP. Hồ Chí Minh – nhìn nhận, phương thức bán hàng online qua thương mại điện tử, zalo, feabook… ngày càng phát triển mạnh nhưng đồng thời cũng là lĩnh vực xuất hiện nhiều hàng gian, hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu công nghiệp, hàng không rõ nguồn gốc, gian lận thương mại… với mức độ vi phạm ngày càng nghiêm trọng và chưa thể kiểm soát được. "Đối với hình thức kinh doanh online, do thông tin khai báo, đăng ký hoạt động kinh doanh không chính xác về nhân thân và địa chỉ; thường xuyên thay đổi địa điểm, không theo trình tự thời gian cụ thể nên gây khó khăn cho công tác kiểm tra, kiểm soát của lực lượng chức năng", ông Bách đánh giá.
Đại diện Saigon Co.op cho biết, thời gian qua có rất nhiều fanpgage tự lập, giả mạo Co.opmart cung cấp nhiều thông tin sai lệch gây ảnh hưởng đến người tiêu dùng. Thủ đoạn của những kẻ làm ăn gian lận là đưa thông tin hấp dẫn, đẩy mạnh quảng cáo tiếp cận người dùng facebook để lừa tiền thông qua hai hình thức. Đó là giả mạo fanpage Co.opmart để bán hàng online – giao hàng và thu tiền tận nhà với những sản phẩm hàng giả, hàng nhái, kém chất lượng. Giả mạo trang tuyển dụng Co.opmart để lừa những người xin việc bằng các công việc lương cao, giờ giấc linh hoạt, không cần bằng cấp tại hệ thống Co.opmart toàn quốc, người xin việc sẽ phải ứng từ vài trăm cho đến hàng triệu đồng phí đồng phục, phí đào tạo sau đó đối tượng lừa đảo trốn biệt tăm. Siêu thị Saigon Co.op khuyến nghị người tiêu dùng cần lưu ý để không bị tiền mất tật mang, chỉ nên theo dõi fanpage Co.opmart có dấu chứng nhận màu xanh; Truy cập đường link: https://www.facebook.com/hethongcoopmartvn/ để theo dõi fanpage Co.opmart Bạn của mọi nhà và đường link https://www.facebook.com/cooptuyendung/ để cập nhật các thông tin về Saigon Co.op Tuyển dụng. Bất cứ thông tin đăng tải trên fanpage tương tự Co.opmart đều là giả.
Bà Lê Mai Thi -Trưởng phòng Bảo vệ thương hiệu, Phòng Truyền thông và Đối ngoại Công ty L’Oreal Việt Nam – cho hay, trên không gian mạng gần đây, tình trạng bán hàng giả, hàng nhái thương hiệu của L’Oreal diễn ra công khai và mức độ vi phạm ngày càng gia tăng. Cụ thể, trên trang thương mại điện tử như Lazada, Shopee, Sendo… xuất hiện ồ ạt các cửa hàng kinh doanh mỹ phẩm Kérastese với các sản phẩm thuộc nhóm điều trị chăm sóc da. Mức giá của các mặt hàng này từ 500.000 đồng đến 1 triệu đồng/bộ, được quảng cáo là hàng xách tay, xuất xứ từ Pháp. Kérastese là thương hiệu thuộc Tập đoàn mỹ phẩm L’Oreal nhưng chỉ chuyên về các sản phẩm trong ngành tóc, không có dòng mỹ phẩm chăm sóc da Kérastese.
Bà Thi khẳng định, toàn bộ những sản phẩm trên đều là những sản phẩm giả mạo thương hiệu Kérastese. Theo bà Thi, cách đây không lâu, tại TP. Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh, các cơ quan chức năng đã bắt giữ hai container hàng giả, trong đó có hàng nghìn sản phẩm mỹ phẩm thuộc các thương hiệu Lancome, Yves Saint Laurent, Kielh’s, Giorgio Armani, Ralph Laurent, 3CE đều là hàng giả của nhãn hàng L’Oreal. Điều đáng nói là những loại hàng hóa giả mạo nhãn hiệu này được tìm thấy bày bán trên các trang bán hàng online và các cửa hàng mỹ phẩm với lời mời gọi người tiêu dùng là hàng chuẩn xách tay.
Ông Trịnh Anh Tuấn – Tổng giám đốc Công ty CP Thủy Lâm Ngân (sàn giao dịch B2B thương mại điện tử Exocomets) – cho rằng, trong hoạt động kinh doanh thương mại điện tử của Việt Nam hiện nay những hình thức gian lận như bán hàng giả, hàng kém chất lượng, mạo danh của các nhà sản xuất… diễn biến ngày càng phức tạp và xu hướng đang gia tăng. Ông Tuấn cho rằng, nguyên nhân là do sự quản lý của các cơ quan chức năng còn rất lỏng lẻo, chế tài xử phạt đối với các sai phạm là thấp so với lợi nhuận mà họ kinh doanh gian lận đã thu về. Điều này vô hình chung không góp phần đẩy lùi hàng dởm trên mạng và còn kích thích người kinh doanh tiếp tục gian lận, làm ảnh hưởng đến các doanh nghiệp kinh doanh chân chính và gây thiệt hại cho người tiêu dùng.
Nhằm kiểm soát hoạt động kinh doanh trên thương mại điện tử đối với các nhóm hàng thực phẩm chức năng, trang sức, mỹ phẩm, rượu, quần áo, giày dép, đồng hồ, đồ gia dụng là hàng giả, hàng nhái, vi phạm quyền sở hữu trí tuệ… Bộ Công Thương vừa phê duyệt chiến dịch thanh tra kiểm tra đối với hoạt động này kể từ tháng 10/2019 đến hết năm 2020. Các thương nhân, tổ chức, cá nhân là chủ sở hữu website, ứng dụng thương mại điện tử bán hàng, kinh doanh trên website, ứng dụng cung cấp dịch vụ thương mại điện tử là những đối tượng bị thanh kiểm tra. Địa bàn kiểm tra trọng điểm trong chiến dịch này gồm các thành phố lớn là Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thanh Hóa, Nghệ An, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh và Cần Thơ. Mục đích của Bộ Công Thương thực hiện chiến dịch thanh kiểm tra này là nhằm kịp thời phát hiện, xử lý triệt để tình trạng buôn lậu, kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ xuất xứ nguồn gốc, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Đối với các hành vi vi phạm hoạt động có số lượng hàng hóa vi phạm lớn, tái phạm nhiều lần, mang tính đường dây, ổ nhóm sẽ bị xử lý nghiêm.
Trần Thế/ Công thương
